Ik haat je, blijf bij me (borderline in films)

Borderline is een persoonlijkheidsstoornis waar 1% van de wereldbevolking aan lijdt. Mensen met borderline hebben vaak last van stemmingswisselingen, impulsiviteit en extreme verlatingsangst. De stoornis is complex en fascinerend. Zo fascinerend dat er in Hollywood regelmatig films over worden gemaakt. Films als Mr Nobody, Cruel Intentions, White Oleander, Mulholland Dr., Shame, Basic Instinct en Chloe zijn nog maar een kleine greep uit het aantal films over deze ziekte. De hoeveelheid aan films over dit onderwerp wekte mijn interesse. Wat maakt deze stoornis zo bijzonder voor de filmwereld? In een klein onderzoekje kijk ik naar vier films (elk met een borderline personage) en probeer ik dit te achterhalen.

Fatal Attraction

Eén van de allereerste films over borderline is de beroemde film Fatal Attraction. Het verhaal gaat over Dan Gallagher. Hij is gelukkig getrouwd en begint een affaire met Alex, een charmante carrière vrouw. Alex heeft echter borderline en voordat Dan er erg in heeft zit hij tot over zijn oren in de nesten. Wat maakt het personage Alex zo speciaal en interessant? Als je de film kijkt vind je het antwoord. Alex is gewoonweg gezegd een buitengewoon personage. Haar persoonlijkheid op zich is al heel interessant. Ze heeft last van woedeaanvalletjes, is enorm afhankelijk, heeft stemmingswisselingen waar je haast gek van wordt, ze is suïcidaal en doet aan zelfbeschadiging. Alles bij elkaar is het eigenlijk te veel om op te noemen. Je kunt zeggen wat je wilt, maar saai is het nooit. Met een personage als Alex kun je je geluk niet op als regisseur. Genoeg materiaal om een hele film mee te vullen. Fatal Attraction werd dan ook niet voor niets een groot succes.

Girl Interrupted

In 1999 verscheen Girl Interrupted op het witte doek. In deze film heeft het hoofdpersonage Susana borderline. Anders dan in de meeste films over dit onderwerp, wordt dit expliciet vermeld. Na een zelfmoordpoging krijgt Susana de diagnose. Ook hier kun je je weer afvragen waarom er gekozen is voor borderline. Het antwoord is terug te vinden in Susana’s persoonlijkheid. Susana is suïcidaal, misbruikt middelen, doet aan zelfverwonding en verleidt mannen om aardig gevonden te worden. Ze is een kwetsbaar meisje dat met zichzelf in de knoop zit. Ze heeft moeite om zich staande te houden in de maatschappij. Ook hier zien we weer dat haar rijke persoonlijkheid ervoor zorgt dat je als kijker ingepakt wordt door het verhaal.

Eternal Sunshine of the Spotless Mind

In 2004 kwam Eternal Sunshine of the Spotless Mind uit. Deze romantische sci-fi gaat over Joel en Clementine. Clementine heeft borderline. Maar wat maakt haar zo boeiend? Als je erover nadenkt is het toch haar excentrieke persoonlijkheid. Juist doordat zij zo anders is dan “normaal” ga je van haar houden. Clementine is spontaan, impulsief en iets wat chaotisch. Niet alleen haar persoonlijkheid spreekt aan, maar ook haar uiterlijk. Ze is lekker alternatief en trekt zich van niemand iets aan. Ze kleurt haar haren naar hoe ze zich voelt. Tijdens de film loopt ze met rood, oranje en blauw haar. Ze kan zich moeilijk binden aan Joel. Het ene moment vindt ze hem alles en het andere moment haat ze hem. Daarnaast kijkt ze zo nu en dan te diep in het glaasje en gebruikt ze seks om mannen voor zich te winnen. Alles bij elkaar is Clementine een interessante verschijning. Niet gek dus dat schrijver Charlie Kaufman ervoor gekozen heeft om Clementine borderline te geven.

Black Swan

Vijf jaar geleden kwam Black Swan in de bioscoop. Een psychologische thriller over de duistere kant van de balletwereld. Het verhaal gaat over Nina, een gedreven ballerina die alles op alles zet om aan de top te komen. Nina heeft borderline. Ook hier vraag ik me af wat maakt haar personage zo fascinerend? Kijkend naar de vorige personages is Nina’s persoonlijkheid het meest gecompliceerd. Ze heeft een eetstoornis, hallucineert, doet aan zelfverwonding, is destructief en erg kinderlijk. Wat de film zo sterk maakt zijn vooral deze eigenschappen. Het verhaal wordt ook nog eens verteld vanuit Nina’s perspectief. Haar hele belevingswereld wordt overgebracht op de kijker. We horen, zien en voelen wat Nina meemaakt. Met deze film kun je als kijker zelf ervaren hoe het is om borderline te hebben.

Conclusie

Borderline is een hele complexe ziekte waar veel over te vertellen valt. Personages die iets mankeren zijn altijd leuker om naar te kijken dan “gewone” mensen. Het is dan ook niet gek dat er zoveel films zijn gemaakt over dit onderwerp. Excentrieke mensen zijn nou eenmaal hip. Door het gecompliceerde ziektebeeld, kun je als regisseur eindeloos variëren. Dit verklaart de fascinatie voor borderline binnen films. Voor alle lezers met borderline, het is misschien moeilijk, maar binnen de creatieve wereld, is jouw stoornis een bron van inspiratie.